Irakurtzea testu bat deszifratzeko gai izatea baino gehiago da. Irakurtzea testuarekin interakzioa izatea da, irakurleak jardun horretara bere ezagutza eta esperientziak ekarriz, testua ulertzeko, interpretatzeko, erabiltzeko eta haren inguruan gogoeta egiteko. Gainera, irakurtzea esturik lotuta dago irakurleak dituen helburuekin. Izan ere, era bateko edo besteko asmoekin irakurtzen du, eta horrek testuarekin era bateko edo besteko interakzioa izatea dakar: irakurle berak, zer helburu dituen, era bateko edo besteko interpretazioa egiten du testu beraren aurrean.  Informazioaren eta komunikazioaren teknologiek ekarritako testu mota berriek, era berean, irakurtzeko era bateko eta besteko estrategiak eskatzen dituzte, testuari tankera hartzen lagunduko dutenak eta, adibidez, testuaren zatien arteko lotura eta hiperesteken bidez uztartutako testuen arteko lotura tratatuko dutenak.

Hala, testuak ulertzea eta interpretatzea prozesu korapilatsua da, lan bat egitea eskatzen duena horretarako propio, eta gure bizitza guztian gertatzen da, gertatzen garen denetariko egoeretan (lanean, gizartean, egoera akademikoetan, egoera pertsonaletan). Irakurle jantziak gai izan behar du era bateko eta besteko testuen berezitasunak eta ezaugarriak ezagutzeko, nahiz eta euskarri eta formatu ezberdinetan ematen zaizkion, eta gai izan behar du haien zentzua harrapatzeko, hau da, gai izan behar du informazioa bilatzeko, laburtzeko, interpretatu eta ondorioak ateratzeko eta testuaren edukia eta forma aztertzeko eta baloratzeko.

Bestalde, irakurketaren aukerak ugaritu egin dira eta haren zailtasuna areagotu, gaurko gizartea hizkuntza anitzekoa eta kultura anitzekoa baita, eta irakurtzeak, iraultza digitala dela medio, beste dimentsio bat hartu du, aldatzen ari baitira idatziaren euskarriak, idatzia erreproduzitzeko eta zabaltzeko teknikak eta irakurtzeko moduak. Horrek guztiak bide eman du beste komunikazio-esparru batzuk sortzeko, eta ugaritu egin ditu beste hizkuntza eta kultura batzuekin benetan komunikatzeko, haiekin eragin-trukea izateko eta haiengana hurbiltzeko aukerak, eta erraztu egin da irakurketa gizartean eta lankidetzan erabiltzea eta jakintza elkarlanean eraikitzea.

Europako Kontseiluaren definizioaren arabera [1], komunikazio-gaitasuna izateko, ezinbestekoa da alde askotako alfabetatzea, alegia, «...bai irakurmena bai idazmena aintzat hartuta, askotariko informazio-moldeak (testuak eta irudiak, idazkiak, inprimakiak eta bertsio elektronikoa barne) ulertzeko, erabiltzeko eta kritikoki ebaluatzeko»”.

Euskal Autonomia Erkidegoa bi hizkuntza ofizial dituen erkidego bat izanik, EAEko hezkuntza-sistema sistema eleaniztuntzat har dezakegu, zeinak euskara duen ardatz eta Europako Parlamentuak [2] bultzatzen duen hiru eleko estrategiari jarraitzen dion eleaniztasuna iristeko, eta bi hizkuntza ofizialetan gaitasun handia eman behar du. Euskarari dagokionez, aitortu beharra dago normalizatzeko bidean dagoen hizkuntza gutxitu bat dela. Euskaraz irakurtzea, beraz, garrantzitsua da bai hizkuntza ikasteko eta bai haren erabilera normalizatzeko.

Irakurketaren inguruko lanak, horregatik guztiagatik, XXI. mendeko gizarte alfabetatu, digital eta interkonektatuaren beharrei erantzun behar die. Irakurketa, beraz, ikastetxearen lehentasunezko jardun-lerroetako bat da, eta ikastetxeak erabakiak besterekin batera hartzeko beharra du. Izan ere, erabaki horietan familiek, baita inguruneak ere, beren tokia eduki behar dute, ikasleei irakurtzeko gaitasuna garatzen laguntzeko, eta, gaitasun hori garatzeko, hari lotutako estrategiak erabiliko dira eta komunikatzeko eta erlazionatzeko era bateko eta besteko moduak proposatuko (interakzioa, berdinen arteko elkarlana...).

Educar personas que puedan elegir leer para aprender, para disfrutar y para pensar, es un objetivo irrenunciable en la formación de ciudadanos autónomos y responsables. Ser beligerante a favor de la lectura es necesario, por cuanto verse privado de la capacidad para leer con competencia resulta discriminador y supone una barrera muy difícil de franquear para el desarrollo personal. Apostar por la lectura significa confiar en las posibilidades de todos los alumnos para aprender a leer, y en las capacidades de los docentes para enseñarles (…) [3]